Atlantisch Regenwoud. In dit prachtige gebied kan ik, Merijn van Leeuwen – Expert Amazone en Atlantisch regenwoud – als fervent vogelaar – mijn hart ophalen: er leven maar liefst duizend soorten vogels, en veel soorten komen alleen maar in dit woud voor. Ook leven er minstens 20.000 verschillende soorten planten en bomen. Deze bomen lijken allemaal vredig naast elkaar te staan, maar onderling woedt een harde strijd om licht en voedsel.
Als je wel eens in een regenwoud bent geweest, zijn je misschien twee dingen opgevallen: het is er altijd nat en vaak een beetje donker, door de dichte begroeiing. Met zoveel bomen dicht op elkaar, is het dringen geblazen om bij licht en voedsel te komen, en geldt het recht van de sterkste. Maar, wie niet sterk is, moet slim zijn. En dat is nou net een eigenschap van veel soorten in het regenwoud. Ik wil je kennis laten maken met 4 slimme soorten en hun power.
De wurgvijg begint als een klein besje, dat door een dier wordt uitgepoept op een tak. Dit besje groeit uit tot een plantje, dit heet een epiphyt: een plant die op een andere plant groeit. De wortels van dit plantje groeien naar beneden tot ze de grond raken en meer voeding uit de bodem kunnen opnemen. Dan is de plant een liaan geworden: een plant die een andere boom gebruikt als steun. De wurgvijg groeit steeds groter en wordt uiteindelijk een parasiet: hij wurgt de boom waar hij op groeit en steelt zijn zonlicht. De boom waar de wurgvijg op groeide gaat dood, en de vijg groeit zelfstandig verder als boom.
Ken je dat, dat je over een fietspad rijdt en ineens omhoog stuitert omdat je over een boomwortel reed die onder het asfalt groeit? Nog een geluk dat je niet in het Atlantisch Regenwoud fietst! De plantwortels in het Atlantisch Regenwoud lopen uit tot 7 meter. Dit is niet om steun te geven aan een boom, maar het werkt als spaken aan een wiel. Het lijkt alsof er veel voedsel in het regenwoud is, maar dat valt tegen. Alle blaadjes zijn voedsel en allerlei schimmels en insecten zijn bezig om dit snel te verteren. Als je de bladeren weg haalt, dan heb je geen humuslaag zoals bij ons, maar een droge kale grond waar helemaal geen voedsel meer in zit. Het loont dus niet voor zo’n boom op diepe wortels te hebben. Ze moeten oppervlakkig zijn om overal precies het voedsel uit die rottende blaadjes halen.
Bomen en planten halen energie uit zonlicht. Maar hoe doe je dat als je heel klein bent, en op de bodem van het regenwoud groeit? Dit plantje past zich als een ware kameleon aan.
Als plant gaat het erom dat je zoveel mogelijk zonne-energie opvangt en met name ultravioletlicht. Dat is het deel van het zonlicht met de meeste energie. Hoe kan je dat het beste opvangen? Door groen te zijn. Daarom zijn de meeste bladeren ook groen. Maar als je helemaal beneden in het regenwoud groeit, dan is er nog maar heel weinig ultravioletlicht over. Er zitten allemaal groene bladeren over je heen. Het enige wat die doorlaten is groen. Deze plant heeft niet voldoende aan zijn groene bovenkant van zijn blaadjes. Hij heeft meer energie nodig. Daarom heeft hij zich zo aangepast dat het licht dat op de grond weerkaatst nog mee kan vangen. Dan krijgt hij net dat kleine beetje extra energie wat hij nodig heeft.
Alle bomen die ik in mijn tuin geplant heb, staan nog steeds op dezelfde plek. Niet zo raar, zou je denken. Planten verplaatsen toch niet? Of toch wel? In het Atlantisch Regenwoud vind je de wandelende palm. De wortels van deze palm komen boven de grond uit. Als de plant een plek vindt waar hij meer licht kan opvangen, dan trekt hij zich met zijn wortels naar die plek toe. Dat gaat wel ‘op zijn plants’, langzaam dus.
Er leven dus heel wat planten met power in het Atlantisch Regenwoud! Die power hebben ze hard nodig om te overleven, het totale aantal bomen daalde de afgelopen jaren helaas in rap tempo. Ooit was dit regenwoud 30 keer zo groot als Nederland, maar door grootschalige ontbossing is er nu nog slechts 5 keer Nederland over. Bijzondere bomen, dieren en mensen komen hierdoor in de verdrukking. Gelukkig is het nog niet te laat om het Atlantisch Regenwoud te redden. WWF wil voor 2050 wereldwijd 1 biljoen bomen herstellen en beschermen. Om dit doel te behalen, herstellen we ook natuur in het Atlantisch Regenwoud.